Demir Eksikliği Anemisi: Sessiz ve Yaygın Bir Sorun

Demir eksikliği anemisi nedir?

Demir eksikliği anemisi, vücutta demir mineralinin yetersiz olmasına bağlı olarak gelişen kansızlık türüdür. Demir, hemoglobin üretimi için gereklidir ve hemoglobin de oksijenin dokulara taşınmasını sağlar. Demir eksik olduğunda alyuvar üretimi azalır, dolayısıyla vücudun oksijen taşıma kapasitesi düşer.

Demir eksikliği neden olur?

Demir eksikliğinin başlıca nedenleri şunlardır:

• Yetersiz demir alımı: Özellikle et, yumurta ve baklagil tüketiminin az olduğu diyetlerde sık görülür.

• Artmış ihtiyaç: Gebelik, emzirme dönemi veya büyüme çağındaki çocuklarda vücudun demir ihtiyacı artar.

• Kan kaybı: Kadınlarda aşırı adet kanamaları, mide-bağırsak sistemi ülserleri veya gizli kanamalar en önemli nedenler arasındadır.

• Emilim bozuklukları: Çölyak hastalığı, kronik gastrit gibi sindirim sistemi hastalıklarında demir emilimi bozulabilir.

Belirtileri nelerdir?

Demir eksikliği anemisinin belirtileri genellikle yavaş gelişir ve başlangıçta fark edilmeyebilir. Yaygın belirtiler şunlardır:

• Halsizlik, çabuk yorulma

• Soluk cilt ve mukozalar

• Nefes darlığı (özellikle hareketle)

• Baş dönmesi

• Çarpıntı

• Saç dökülmesi

• Tırnaklarda incelme ve kaşık şeklinde eğilme

• Ağız kenarında çatlaklar, dilde yanma veya düzleşme

• Konsantrasyon güçlüğü

Nasıl teşhis edilir?

Teşhis için en temel test tam kan sayımı (hemogram) ve demir metabolizması testleridir.

• Hemoglobin ve hematokrit düşüktür.

• Serum demir düzeyi düşer.

• Ferritin (vücudun demir deposunu gösterir) azalır.

• Total demir bağlama kapasitesi (TIBC) artar.

Gerektiğinde mide-bağırsak sisteminde gizli kanamalar araştırılır.

Tedavi nasıl yapılır?

Tedavinin temel amacı demir depolarını yeniden doldurmaktır:

• Ağızdan demir preparatları: Genellikle ilk tercih. Demir ilaçları düzenli kullanılır ve tedaviye başladıktan sonra kan değerleri yükselse bile, depoların dolması için genellikle birkaç ay daha devam edilmesi gerekir.

• Beslenme düzeni: Kırmızı et, yumurta, yeşil yapraklı sebzeler, kuru baklagiller gibi demirden zengin gıdaların tüketilmesi önerilir.

• Altta yatan nedenin tedavisi: Kan kaybına yol açan durumlar varsa mutlaka tespit edilip tedavi edilmelidir.

• Damar içi (intravenöz) demir tedavileri: Emilim bozukluğu olan veya ağızdan tedaviye yanıt vermeyen hastalarda tercih edilebilir.

Demir eksikliği anemisi, dünyada ve ülkemizde en sık görülen kansızlık nedenidir. Erken teşhis ve doğru tedavi, yaşam kalitesini önemli ölçüde artırır. Uzun süren halsizlik, nefes darlığı veya solukluk gibi şikayetleriniz varsa mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurun.

Bu yazı, genel bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır. Tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza danışınız.