Trombosit Düşüklüğü (Trombositopeni): Belirtileri ve Nedenleri

Trombosit nedir?

Trombositler, kanın pıhtılaşmasında görevli küçük hücre parçacıklarıdır. Yaralanma veya damar hasarı durumunda kanamayı durdurmaya yardımcı olurlar.

Normalde trombosit sayısı milimetreküp kanda yaklaşık 150.000–400.000 arasında olmalıdır. Bu değerin 150.000’in altına düşmesine trombositopeni denir.

Trombosit düşüklüğünün belirtileri nelerdir?

Trombosit sayısı azaldığında, kanama eğilimi artar. En sık görülen belirtiler şunlardır:

• Vücutta kolay ve sık morarma

• Uzun süren veya sebepsiz burun kanamaları

• Diş eti kanamaları

• Kadınlarda adet kanamalarının normalden uzun veya fazla olması

• Ciltte küçük, iğne ucu büyüklüğünde kırmızı döküntüler (peteki)

• Yaralanmalarda durmayan kanamalar

• İdrarda veya dışkıda kan

Trombosit düşüklüğü neden olur?

Kemik iliğinde yetersiz üretim

• Lösemi ve diğer kan kanserleri

• Kemik iliği yetmezliği (aplastik anemi)

• Bazı kemoterapi ve radyoterapi tedavileri

• Vitamin eksiklikleri (özellikle B12 ve folat)

Artmış yıkım veya tüketim

• İmmün trombositopenik purpura (ITP): Bağışıklık sistemi trombositleri yanlışlıkla yok eder.

• Yaygın damar içi pıhtılaşma (DIC)

• Trombotik trombositopenik purpura (TTP)

• Splenomegali (dalak büyümesi): Dalak, trombositleri aşırı miktarda tutar ve yıkar.

İlaçlara bağlı nedenler

• Bazı antibiyotikler

• Heparin ve diğer kan sulandırıcı ilaçlar

• Bazı ağrı kesici ve anti-enflamatuar ilaçlar

Enfeksiyonlar

• Viral enfeksiyonlar (örneğin hepatit, HIV, EBV)

• Dengue, sıtma gibi bazı tropikal enfeksiyonlar

Tanı nasıl konulur?

Tanıda ilk adım tam kan sayımı (hemogram) testidir. Ayrıca periferik yayma, kemik iliği aspirasyonu, bağışıklık testleri ve gerekli durumlarda viral taramalar yapılabilir.

Altta yatan nedenin belirlenmesi, tedavinin şekillendirilmesinde çok önemlidir.

Trombositopeni nasıl tedavi edilir?

Tedavi, düşüklüğün nedenine bağlıdır:

• İmmün kaynaklı ise bağışıklık baskılayıcı ilaçlar (örneğin kortikosteroidler)

• Ciddi kanama varsa veya çok düşük seviyelerdeyse trombosit transfüzyonu

• İlaçlara bağlıysa sorumlu ilaç kesilir

• Enfeksiyon varsa tedavi edilir

• Kemik iliği hastalıklarında özel tedavi protokolleri uygulanır

Trombosit düşüklüğü, hafif bir laboratuvar bulgusu olabileceği gibi, ciddi ve acil müdahale gerektiren bir durumun belirtisi de olabilir. Nedensiz morarma, uzun süren kanamalar veya döküntüler fark ederseniz mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurun.

Bu yazı, genel bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır. Tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza danışınız.